Descartes, Spinoza, Leibniz (17. Yy Rasyonalist Filozoflar)

Description

Descartes 1:

17. yüzyıl rasyonalizmine genel bir giriş

Üç filozofun rasyonalist filozoflar olarak sınıflanmalarını haklı kılan neden

Rasyonalist filozofların ortak noktaları

Yeni doğa anlayışı

İnsan zihninde doğuştan düşünceler, a priori doğrular

René Descartes

bilimle dini bir şekilde uzlaştırma çabası

Dünyanın matematizasyonu

Maddi dünyanın mekanizasyonu

Doğanın akılsallığının matematiğe indirgenmesi

Determinist ve matematiksel açıklama modeli

Descartes 2:

Bilgi ağacını yeni baştan dikmek

Aristotelesçi felsefenin reddi

Bilginin sistematik bir tutarlılığa sahip olduğu görüşü

Bilimler sınıflamasının hiyerarşik organizasyonu

Kartezyen program

Gerçek kesinliği veren akıl

Cogito argümanı

Her inancın, doğru olduğu kanıtlanıncaya kadar, yanlış sayılması gerektiği

Geometrik yöntem

Aklı bütün insanlarda eşitleme

Aklın güçleri

Matematikte kullanılan tümdengelimsel yöntem

Matematik ve mantık, yalnızca insanın akıl yürütme yetilerine bağlıdır

İnsan zihni matematikte nasıl işler?

Sezginin önemi

Yöntem kuralları

Apaçıklık Kuralı, Analiz Kuralı, Sentez Kuralı, Sayma kuralı.

Descartes Temelciliği

Temel bilgi ya da inançlar ile temel olmayan bilgi ya da inançlar

Euklides geometrisinin önemi

Descartes 3:

Temelciliği layıkıyla gerçekleştirebilmek için yöntemsel kuşku

Hakikate zarar veren bütün inançları ayıklamanın yöntemi

Hiperbolik kuşku kavramı

Kuşku Konusu olan İnanç

Genel inanç türleri sınıflaması

Delilik olasılığı

Duyularımız bizi yanıltıyor olmasın

Rüyada olma olasılığı

Arşimet noktasına ulaşmak

Kötü cin hipotezi, kandırılıyor muyuz?

İkiyle ikinin dört ettiğini nasıl bilebiliriz?

Cogito ergo sum

Kuşku duyduğumdan kuşku duyamam

Kuşku duyabilmem için önce var olmalıyım

Descartes neden modern felsefenin kurucusudur?

Benlikten düşünen benden hareket nelere sebep oldu?

Descartes 4:

Tanrının Var Olduğunun Delilleri

Kendisi zihninde bulunan ideler

Nesnel gerçeklik ve formel gerçeklik ayrımı

Temel yetkinlik derecesinin önemi

Tanrı idesinin yetkinliğinin sebepleri

Esas yeter neden ilkesi

Varoluşumuzu kime ya da neye borçlu olduğumuza dair üç ihtimal

Kozmolojik argüman

Ontolojik argüman

Aklın açık seçik idelerle donatılması

Yargıların anlama yetisi ve irade özgürlüğüne bağlı olması 7

“Zihindeki parlak ve kudretli ışık”

Doğruluk ölçütü olarak açık seçiklik

Açık olan nedir, seçik olan nedir? Farkları

Dış dünyadaki nesneler

Açık seçik idelerden oluşan matematiksel doğrular

İnsan zihnindeki, dış dünyayla ve cisimlerle ilgili idelerin nedeni

Birincil nitelikler ve ikincil nitelikler ayrımı

Dış dünyaya ilişkin bilimsel bilgimizin sınırı

Descartes 5:

Düalist ontolojinin doğuşu

Tanrı-doğa düalizmi

Descartes’ın sistemindeki üç töz

Teizmden deizme

Düalizm deizmi nasıl doğurur?

Zihin-beden düalizmi

Zihnin ve bedenin özünü ne oluşturur?

Madde-form anlayışından kopuş

Zihnin töz olarak görülmesi neye yol açar?

Mekanik beden anlayışı

Yaşam ilkesinden düşünce ilkesine

Zihnin ve bedenin birbirinden tamamen bağımsız olması

İlahiyat ve bilimin keskin çizgilerle ayrılması

Bilim-din çatışmasında Kartezyen uzlaşım

Düşünen tözün ne olduğu sorunu

Düşüncenin tarzları

Descartes etkileşimciliği

Zihin-beden tözsel birliği

Ruh-beden tözsel birliği

Zihindeki faks makinesi

Spinoza 1: Hayatı ve Yöntemi

Felsefe Anlayışı

Geometrik Yöntem

Yöntemi Belirleyen Nedenler

Euklides’in Etkisi

Önermenin İspatında, Tanımlar, Postulatlar ve Aksiyomlar

Yönteminin Amacı

Geometrik Yöntemin Öğeleri

Analiz Yerine Sentez

Spinoza 2: Tanrı Anlayışı

Tek Töz Olarak Tanrı

Spinoza Metafiziğinde Karşı Çıkılan İki Şey

Tözsel Monizm

Tanrının Varoluşunun Kanıtlanması

Tek Töz=Tanrı=Doğa

Tanrının Varoluşuyla Özünün, Bir ve Aynı Olması

Tanrının Sıfatları

Sonsuz ve Sınırsız Olması

Bölünemez Olması (Her Şeyin Tanrıda Olması)

Spinoza’da Modüs Kavramı

Tanrının Özgür Bir Neden Olması (Özgür Olması)

Spinoza Panteizmi

İçkin Neden Olarak Tanrı Anlayışı

Descartes ve Leibniz Eleştirileri

Tanrıyı Aşkın Yaratıcı Olarak Düşünenlerin Düştüğü İkilem

Spinoza 3: Ana Nitelikler, Çifte Yön Öğretisi, Yer Kaplama

Sonsuz Ana Nitelikler Öğretisi

Tanrının ana niteliklerinin sonsuz sayıda olması

Bir şeyin ana niteliği sayısı arttıkça, o şeyin gerçekliği de artar.

Tek tözden meydana gelen panteist bir sistemin sıfatsal düalizmi

Çifte Yön Öğretisi

Düşünen töz ve yer kaplayan töz

İnsan bedeninin idesi

Zihin beden görüşü

Hayvanla insan arasındaki farklılık

Varlık cetvelinde insanın konumu

Yer Kaplama

Sonsuz ve ezeli-ebedi modüsler ve sonlu modüsler

Hareket-ve-sükûnet (zorunlu ve ezeli-ebedi yön)

Nihai ya da temel parçacıklar (corpora simpliccisma)

Spinoza 4

Düşünce ana niteliğinin modüsü olarak ide

İde nedir?

Basit ve kompleks ideler

Yer kaplama ana niteliğinin bağlılaşığı: beden ve ide

İdeler kümesi olarak insan zihni

Spinoza epistemolojisi

Bilgide nihai ve en yüksek durak

Bilginin ve Hakikatin Ölçütü: Upuygunluk

Açıklayıcı tamlık

Doğruluk ve yanlışlığın kavrayışın mahiyetiyle ilgili bir şey olması

Zihnin düzeni ile “doğanın genel düzeni” arasındaki ayrım

“Ortak fikirler” ve “şeylerin ortak özelliklerinin upuygun ideleri”

Üç farklı bilgi türü

Experientia vague (muğlak deneyim)

Bilginin en aşağı düzeyi (cognitio primi generis)

İkinci bilgi türü (cognitio secundi generis)

Sezgisel bilgiye (scientia intuitiva)

Spinoza 5: Etiği ve Siyaset Felsefesi

Bir özgürlük ve kendini gerçekleştirme etiği

Bir terapi olarak etik

Erdem, konatüs öğretisi olarak güç

Ahlaki iyi ve kötü nedir?

Beşeri tutkulara karşı mücadelede çok önemli bir silah olarak bilgi

Anahtar kavramlar: Bilgi ve Özgürlük

Zorunluluğun bilincinde olmak

Metafiziksel bir determinizm

Varlığını koruma eğilimi

Özgürlük aklın faaliyetinden geçer

Dünyada özgür olmak için yapılacak ilk şey

Özgür insan kimdir?

Aklın rehberliği

Üç duygulanım türü

Gerçek haz ile sözde haz arasındaki ayrım

Bütün-parça ilkesi

Spinoza 6: Siyaset Felsefesi

Siyaset felsefesinde hakkı verilmemiş bir filozof

Hobbes etkileri

Zamanının politik problemleri

Değerden bağımsız siyasal fenomenler

Matematiğe dayalı siyaset

İnsan doğası telakkisi ve doğa durumu

“Kendini korumak” için sözleşme

Egemene hak devri

Hobbes’tan Ayrıldığı Noktalar

Materyalist olmamanın sonuçları

En İyi Yönetim Biçimi Olarak Demokrasi

Ortak çıkara dayalı işbirliği

Devlet neyin aracıdır?

Leibniz 1: Hayatı, Program ve Yöntemi

Leibniz’in rahatsız olduğu düşünceler

Sorun olarak belirlediği şey

Hiçbir şeyin nedensiz değildir.

Mümkün dünyaların en iyisi

Hezarfen olarak Leibniz’in çalışmaları

Mantık Metafizik İlişkisi

Aklın idaresi için belirlediği 10 kural

Beş temel akıl ilkesi

Çelişmezlik İlkesi

Öznedeki Yüklem (Mevcudiyet) İlkesi

Yeter Sebep İlkesi

İlkelerden töz kavramına geçiş

Yetkinlik İlkesi

Ayırt Edilemezlerin Özdeşliği

Leibniz 2: Fiziği ve Metafiziği (Monadoloji)

Fiziğin kendisi nasıl bir metafizik gerektirmektedir?

Nihai olan, yer kaplama değil, fakat güçtür.

Dört temel güç

Güçlerin kendi içlerindeki türleri

Gerçekten Var Olanın Monad Olması

Görünüş ve gerçeklik

Monadların Özellikleri

Atom fikriyle benzerliği ve farklılığı

Ezeli ve ebedi, basit, bölünemez, tinsel, tözsel form

Monadlar Hiyerarşisi

Ayırt edilemezlerin özdeşliği ilkesi

Varlık merdiveninin basamakları

Her monad bir mikrokozmostur.

Küçük algı ve tamalgı

Önceden Kurulmuş Uyum

Zihin-Beden İlişkisi

Leibniz 3: Din Felsefesi

Monadların monadı olarak yaratıcı

Tanrı Delilleri (Dört Argüman)

A posteriori ve a priori deliller

Zorunlu varlık görüşü

Tanrının Sıfatları

Tanrı bir kişidir.

Leibniz İyimserliği

Kötülük Problemi

Dünyadaki üç tür kötülük

Kötülükle mutlak iyi bir yaratıcı ve koruyucu Tanrının varoluşu bağdaşmaz.

Sanatla kurulan analojiden yola çıkan argüman

Leibniz 4: Bilgi Teorisi ve Etik Anlayışı

Doğuştan İdeler Öğretisi

Platon’un meşhur “anımsama kuramı”

Seçik ideler, muğlak ideler

Zorunlu Doğrularla Olumsal Doğrular Ayrımı

İyilik ve mutluluk=dindarlık

Platoncu, mükemmeliyetçi ve hazcı etik

Leibniz’in erdem anlayışı

TAKE THIS COURSE