İngiliz Aydınlanması- Locke ve Berkeley

Description

17. YÜZYIL İNGİLİZ AYDINLANMASI VE AMPİRİSİZMİ

Newton buluşlarının etkisi

Bilimsel yöntemin ampirik boyutunu vurgulama görevi

Aklın ana kaynaklarını gözler önüne sermek

Aklın araştırma alanını doğa veya dış dünyadan insana çevirmek

Felsefenin gelişim süreci içindeki yeri

Ada ampirisizmi ve İngiliz aydınlanmasının filozofları

Yöntem olarak “ideler yolu”

Akılcılık ve metafizik yerine deneycilik ve epistemoloji

Düşüncenin mekanik dünya görüşüne bağlanması

Evrenin merkezinden Tanrı’yı çıkartılarak, yerine insanın konulması

Kendinin rehberi olan insan

Birey ve bireyin haklarıyla sözleşme kavramları

Locke’un yer aldığı çizgi

Aydınlanmanın hedef aldığı düşünce sistemi

Aklın içini boşaltmanın gerisindeki pratik amaç

Bilgiyi sorgulamak

“Bilgi güç içindir” ve bilmek eylemektir.

Aklı deneyime tabi tutmak

LOCKE 1: HAYATI VE YÖNTEMİ

Ailesel kökeni

Eğitim yaşamı

Kariyer ve iş yaşamı

1688 Muhteşem Devrim’deki rolü ve önemi

Eserleri ile yaşamı arasındaki ilişki

Hollanda yılları

İngiltere’ye dönüş ve entelektüel kahraman

Ölümü

Programı ve Yöntemi

Mütevazı bir felsefi program

Rasyonalist felsefenin programından radikal bir kopuş

Aksiyomatik matematikçilerden değil, ampirik fizikçilerden ilham almak

Tümevarımsal akıl yürütme tarzı

Metafiziksel sorular yerine epistemolojik sorular

Spekülatif ve matematiksel yöntemler yerine, kişisel gözlem ve analize dayanan yöntemler

Locke’un, yöntemini ya da araştırma türünü meşrulaştırmasının iki şekli

LOCKE 2: TABULA RASA

Doğuştan İdeler Görüşünün Eleştirisi

Doğuştancılık ve deneyimcilik farkı

Locke’un tabula rasa’sıyla karşı çıktığı düşünce sistemleri

Locke’un doğuştan idelere yönelik saldırısında izlediği strateji

“Spekülatif ilkeler” ve “pratik ilkeler” arasındaki ayrım

“Evrensel ittifak kanıtı”nın kabul edilemezliği

Bilinçsiz bilgi kabulünün sorgulanması

“Öğrenme” ile “doğuştan” olma arasındaki ayrımın saçmalığı

Ahlaki ilkeler üzerinde insanlığın evrensel ittifakının mümkün olamaması

Locke’un tarihsel ve kültürel rölativizmi

Vicdan bile sonradan öğrenilir

Bilginin kaynağı olarak deneyim

Locke’un “ideler” anlayışı

Zihnin düşünme faaliyeti sırasında konusu veya nesnesi olan şey

Locke’un deneyim anlayışı

“Nihil est in intellectu non fuerit prius in sensu”

Dış duyum ve düşünüm (refleksiyon, iç duyum) farkı

Basit ve bileşik ideler ayrımı

Dört tür basit ide

Bileşik ideleri meydana getirirken zihnin hayata geçirdiği üç ayrı faaliyet

Üç tür bileşik ide

Modüs, töz ve bağıntı

LOCKE 3: DİL ANLAYIŞI VE BİLGİ TEORİSİ

“Yeni ideler yolu”nun öznelci dil görüşü

Tümellerin reddi, tikeller veya bireyler çokluğunun kabulü

Nesnelere isim vermenin mahiyeti

Aristotelesçi-Skolastik özcü anlam görüşüne reddiye olarak dil görüşü

Özler ve türler yoktur, varsa da bilemeyiz

Bilgi nedir ve hangi türlere ayrılır?

İdelerden gerçek varoluş alanına geçememe sıkıntısı

Temsil ve nedensel algı teorisi

İdeler arasındaki bağlantı ve uyuşmanın idraki olarak bilgi

Bilgiyi edinme aşamaları

Özdeşlik, ilişki, birlikte varoluş, gerçek varoluş

Bilgiyi edinme sürecinde zihnin üç temel edimi

Duyum, düşünme ve anlama

Bilginin türleri

Sezgisel bilgi, kanıtlayıcı bilgi, duyusal bilgi

Bilginin sınırları

Metafizik hem imkansızdır hem de zararlı

Özdeşlikler veya totolojiler alanı olarak matematik

LOCKE 4: VARLIK ANLAYIŞI

Realist bir tavırla yapılan ontoloji

Zihinden bağımsız bir dış gerçekliğin kabulü

Varlık görüşündeki düalizm

Maddi töz ve tinsel töz

Locke’un “töz” anlayışı

Birincil ve ikincil nitelikler ayrımı

Katılık, yer kaplama, şekil, hareket ya da sükûnet ve sayı

Cisimden ayrılmaz nitelikler

İdelerle fiziki nesneler arasındaki ilişki

Nesnede fiilen mevcut olan hiçbir şeye benzemeyen ikincil nitelikler

İkincil niteliklerin varoluşları bakımından bağlı oldukları şeyler

Locke’un zihin-beden düalizmi

Tinsel töz olarak zihin

Zihinle beden arasında psiko-fiziksel bir nedensel etkileşim

Locke’un Tanrı anlayışı

İlahi töz olarak tanrı

Tanrının varoluşuna dair bilgiyi ampirik bir temele oturtmak

Tanrının varoluşunun kanıtlanmasındaki üç argüman

Kozmolojik delil, teleolojik argüman ve antropolojik delil

Mutlak yokluğu düşünmenin imkânsızlığı

Dış dünyadaki yasalılık, düzen ve amaçlılığı anlamlandırması

Varlığını tanrıya borçlu olan insan

LOCKE 5: SİYASET FELSEFESİ 1: TOPLUM SÖZLEŞMESİ

Mutlak monarşiye açtığı savaş

Doğa durumu

Doğal hal anlayışında Hobbes’tan farkı

Bir ideal olarak doğa durumu

Locke’un doğa durumuna başvurma sebebi

İnsanların eşit olduğu bir düzen olarak doğa durumu fikri

Locke’un eşitlik anlayışı

Doğa yasası

Özgürlüğün keyfilik anlamına gelmemesi

Yasa yoksa özgürlük de olmaz

Pozitif hukuktan bağımsız “doğa yasası”

Aklın yasası olarak doğa yasası

Toplum sözleşmesi

Doğal halden sivil toplum durumuna geçiş

Otorite ihtiyacının sebebi

Özgürlüğün ve mülkiyetin savunucusu olarak devlet

Savaş durumu tehlikesi

Politik devleti neden oluştururuz?

Locke’un mülkiyet anlayışı

Doğal bir mülkiyet hakkı olarak emek

Mülkiyetin yaratıcısı toplum mudur birey mi?

Mülkiyetin politik güçle olan ilişkisi

LOCKE 6. SİYASET FELSEFESİ: MÜLKİYET, LİBERALİZM, RIZA, YÖNETİM BİÇİMLERİ

Liberalizmin kurucu babası olarak Locke

Liberalizminin ana kaynağı olarak mülkiyetin korunması fikri

Toplumu yaratan şey nedir?

Doğa durumundaki insanları bir sözleşme yapmaya sevk eden amaç

Yasama, yargı ve yürütme organlarına olan ihtiyaç

İhtiyaçtan doğan kuvvetler ayrılığı düşüncesi

Kökensel sözleşme

Rızaya dayalı devlet

Rıza türleri: Açık rıza ve örtük rıza

Çoğunluğun iradesine uymak

Örtük rızadan oğan yönetim biçimleri

Yönetimin siyasal meşruiyetinin temel taşları

Anayasal monarşinin savunucusu olarak Locke

Politik gücün sınırlanması

Sınırlamadaki amaç

Yönetim biçimleri neye göre değişir?

Kuvvetler ayrılığı prensibi

Parlamentonun anayasal egemenliği ve kralın parlamentoya tabi kılınması

Esas olan özgürlük, mülkiyet ve hayat hakkı,

BERKELEY 1: HAYATI VE FELSEFESİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ

Öznel idealizm, gayrimaddiciliğin babası

Eserleri ve bunlarda ele aldığı konular

Berkeley’in felsefe tarihindeki önemi

Ailesel kökeni

Eğitim Yaşamı

Eserlerine çağdaşlarının tavrı

İngiltere ve Avrupa turu

Amerika yılları

Kişiliği ve bunun felsefesine etkileri

Maddeyi inkar eden filozof

Berkeley’in idealizmi neyin sonucuydu?

Berkeley materyalizme neden savaş açtı?

Berkeley felsefesinin 17. Yüzyıl felsefesine olan konumu

İdealizm ve ampirisizmi birleştirmek

BERKELEY 2: MADDENİN İNKARI

Amacı ve programı

Tanrının varolduğu ve biz insanların ölümsüz ruhları olduğu iddiası

Avrupa kültürünün yozlaşmasına tepki

Tanrı tarafından değil de doğa tarafından yönetildiğini düşünmenin tehlikesi

Maddi hazlar dışında her türden umuttan yoksun kalma tehlikesi

Materyalizm, ateizm ve Septisizmle mücadele

Gerçekten varolan her şey zihinlerdir.

Mutlak bir kesinlikle bildiğimiz deneyimlere neden olan şey olarak Tanrı

Materyalizme saldırmada beş başlık

Materyalizmin temelsizliğini gözler önüne seren dört argüman

Niteliklerden Hareket Eden Argüman

Anlamdan Hareket Eden Argüman

Epistemolojik Argüman

Nedensellikten Hareket Eden Argüman

BERKELEY 3: ZİHİNLER, İDELER VE İMMATERYALİZM

Locke’u ideler yolunda takip ettiği üç konu

Zihnin varoluşu

Tinin ya da eyleyen şeyin doğası

Zihnin maddi olmayan bir töz ya da ruh olması

İdelerden anlamamız gereken şey

Algısal imge ya da suretler

İdelerle sözcükler arasındaki ayrım

Soyut idelerin varoluşunun imkansızlığı

Locke’un ideler anlayışına karşı çıktığı durumlar

Soyut idelerin varoluşunu yadsımasının materyalizme dönük reddiyesiyle ilişkisi

Esse est percipi (Var olmak algılanmaktır)

Maddi cisim ya da fiziki nesnenin ideye eşitlenmesi

Avrupa kültürüne yeni bir imkân ve alternatif sunmak

Fiziki dünya sadece bir düş mü?

Fanteziyle gerçekliği birbirinden ayırmanın üç ölçütü

Berkeley’e göre fiziğin işlevi

BERKELEY 4: ZİHİN, RUH VE TANRI

Ruh olarak zihin

Gerçekten var olan bir şey olarak zihin ya da ruh

Esse est percipere (Var olmak algılamaktır)

Locke’un maddi töz anlayışının saçmalığı

Berkeley monizmi ve idealizmi

Ruh ile ideler arasındaki ilişki

Ruhun mahiyeti

Tanrı ve öteki zihinler

Gerçek idelere sebep olan varlık olarak Tanrı

Tanrının varoluşuyla ilgili argümanının iki temel öncülü

Nedenselliği temele alan argüman

Zihindeki idelerin nedeni başka bir tinsel töz olarak tanrı

TAKE THIS COURSE